jazz blues rock

Επιμέλεια : Πάνος Βέτσικας

Ο Charles Mingus γεννήθηκε στις 22 Απριλίου το 1922 στην στρατιωτική βάση της πόλης Nogales των ΗΠΑ και πέθανε στις 5 Ιανουαρίου το 1979 σε ηλικία 56 χρόνων στην πόληCuemavaca στο Μεξικό. Οξύθυμος, απαιτητικός, βίαιος, αλλά κατά κοινή ομολογία, μεγαλοφυία. Ο Charles Mingus χάραξε μια μοναδική ριζοσπαστική πορεία στη jazz του 20ου αιώνα,δημιουργώντας μια κληρονομιά που έγινε καθολικά αποδεκτή μετά το θάνατο του. Μπασίστας με καταλυτικό ήχο, προικισμένος με μοναδική αίσθηση του ρυθμού και την ικανότητα να προβάλλει το όργανο του στη πρώτη γραμμη της ορχήστρας. Και αυτό δεν ήταν το μόνο: ο σημαντικότερος συνθέτης και αρχηγός μπάντας που γνώρισε ποτέ η jazz, που είχε τα αυτιά και τα δάχτυλα του συντονισμένα στο ρυθμό, στο πνεύμα, στην αμεσότητα και στην εκρηκτική δύναμη της jazz.

Έντονα φιλόδοξος και όμως εκφραστικά προσγειωμένος, καινοτόμος και ταυτόχρονα αφοσιωμένος στην παράδοση. Η μουσική του έπαιρνε στοιχεία απ' οτιδήποτε έπεφτε στην αντίληψη του. Οι πρώτες του συνθέσεις είχαν κλασική δομή,αλλά στα μέσα της δεκαετίας του '50, ανέπτυξε ένα ιδιόρρυθμο τρόπο για να εκφράζει τις ιδέες του: χωρίς να χρησιμοποιεί παρτιτούρα, υπαγόρευε τα βασικά σημεία της σύνθεσης στους μουσικούς του και τους άφηνε πλήρη ελευθερία στις εκτελέσεις τους.Στη διάρκεια της καριέρας του έκανε πολλούς εχθρούς, προκαλώντας πολλές φορές βίαιες συγκρούσεις, ακόμα και επί σκηνής, είτε με ένα αδιάφορο ακροατήριο ή με τους συνεργάτες του. Αλησμόνητη έμεινε μια παράσταση στη Φιλαδέλφεια η οποία διαλύθηκε όταν έκλεισε απότομα την ουρά του πιάνου και στη συνέχεια γρονθοκόπησε τον τρομπονίστα του. Άλλες πάλι φορές ήταν ένας “ήρεμος γίγαντας”, πράγμα που αντανακλάται σε πολλές συνθέσεις του. Ο Mingus ένοιωθε το ρατσισμό βαθιά στο πετσί του και πολλές από τις συνθέσεις του ήταν έντονα πολιτικοποιημένες.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα το “Fables Of Faubus” για να καυτηριάσει την ανιστόρητη στάση του κυβερνήτη Orval Faubus που είχε απαγόρευσε βίαια την είσοδο μαύρων μαθητών σε δημόσιο γυμνάσιο ή το “Οh Lord, Don't Let Them Drop That Atomic Bomb on Me” (“Θεέ μου, μη τους αφήσεις να ρίξουν την ατομική βόμβα πάνω μου”). Άλλες φορές αντιμετώπιζε την κατάσταση με χιούμορ: “Ιf Charlie Parker Was a Gunslinger, There'd Be a Whole Lot of Dead Copycats” (“Αν ο Charlie Parker ήταν πιστολάς, θα είχαμε πολλούς νεκρούς αντιγραφείς”). Γεννημένος σε μια στρατιωτική βάση στην Αριζόνα, μεγάλωσε στη περιοχή Watts του Los Angeles όπου μετακόμισε η οικογένεια του. Ξεκίνησε παίζοντας τρομπόνι σε ηλικία 6 χρονών και στη συνέχεια τσέλλο, για να καταλήξει στο κονταμπάσο. Παράλληλα σπούδασε και σύνθεση και σε ηλικία 17 χρονών γράφει την πρώτη του σύνθεση. Οι πρώτες του εμφανίσεις ως μπασίστας ήταν με τον Louis Armstrong και τον Lionel Hampton, αλλά άρχισε να γίνεται γνωστός ως μπασίστας στο τριο του Red Norvo. To 1950 μετακομίζει στη Νέα Υόρκη όπου συνεργάζεται με μεγάλα ονόματα: Stan Getz, Art Tatum, Charlie Parker, Dizzy Gillespie, Bud Powell, Max Roach, ακόμα και με το είδωλο του, τον Duke Ellington, αποκτώντας τη φήμη του μοναδικού μουσικού που απέλυσε ποτέ ο Ellington. To 1952 ιδρύει με τον Max Roach την εταιρία δίσκων Debut, η οποία στη μικρή διάρκεια ύπαρξης της (διαλύθηκε το 1957) κυκλοφόρησε πολλά σημαντικά άλμπουμ.

Παράλληλα ιδρύει το Jazz Workshop για να δώσει την ευκαιρία σε νέους καλλιτέχνες να εκφράσουν τις απόψεις τους. Στη μακρόχρονη καριέρα του ηχογράφησε πάνω από 100 άλμπουμ, τα σημαντικότερα των οποίων είναι: Pithicanthropus Erectus, Tijuana Moods, Mingus Ah-Um, Blues & Roots, Oh Yeah, The Black Saint & The Sinner Lady (μια σουίτα 5 συνθέσεων στην οποία απεικονίζεται πλήρως η διχασμένη προσωπικότητα του Mingus και σίγουρα είναι η κορυφαία του δουλειά). Από τα συγκροτήματα του, που αποτελούνται από 4 μέχρι και 11 μουσικούς παρήλασαν πολλά μεγάλα ονόματα της jazz: Jackie McLean, Roland Kirk, Booker Ervin, Jimmy Knepper, John Handy και, βέβαια, ο Eric Dolphy. H εμμονή του Μingus να απελευθερωθεί από τις οικονομικές εξαρτήσεις και τη αφαίμαξη της μουσικής βιομηχανίας, διατάρασει την πνευματική του υγεία, στα μέσα της δεκαετίας του '60. 'Ολες οι επιχειρηματικές του προσπάθειες ναυαγούν, η μια μετά την άλλη. Το 1966 αποσύρεται από τη μουσική σκηνή, αλλά αναγκάζεται να επανεμφανιστεί το 1969 γιατί είχε χρεοκοπήσει. Η έκδοση της αυτοβιογραφίας του με τίτλο Beneath The Underdog τo 1971 και η πώληση των δικαιωμάτων της εταιρίας Debut, του έδωσε κάποια ώθηση, καθώς επίσης και η κυκλοφορία του άλμπουμ Let My Children Hear Music, που τον έφερε ξανά στο προσκήνιο. To 1977 διαγνώστηκε με αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση και αδυνατούσε πλέον να παίξει το μπάσο.

Πέθανε 5 του Γενάρη 1979. Το σώμα του αποτεφρώθηκε και η στάχτυ σκορπίστηκε στο Γάγγη ποταμό. Μετά το θάνατο του, η σημασία και η φήμη του Mingus έφτασε σε κορυφαίο επίπεδο. Η επίδραση του στις επόμενες γενιές της jazz είναι αξεπέραστη.  “ Η δημιουργικότητα είναι πολύ περισσότερο από το να είσαι διαφορετικός. Ο καθένας μπορεί να φαίνεται διαφορετικός. Το πραγματικά δύσκολο είναι να είσαι τόσο απλός όσο ο Μπαχ. Κάνοντας το απλό, επιβλητικά απλό....αυτό είναι δημιουργικότητα” Charles Mingus