jazz blues rock

Η Βιολέτα Πήγε Στον Ουρανό (Violeta Went to Heaven / Violeta se fue a los cielos) του Αντρές Γουντ (2011)

«Γράφε όπως θέλεις, χρησιμοποίησε όποιους ρυθμούς σου βγαίνουν, δοκίμασε διαφορετικά όργανα, κάτσε στο πιάνο, κατάστρεψε το μέτρο, φώναξε αντί να τραγουδήσεις, φύσα την κιθάρα και χτύπα το κόρνο. Μίσησε τα μαθηματικά κι αγάπησε τους στροβίλους. Η δημιουργία είναι ένα πουλί που δεν έχει σχέδιο πτήσης, που ποτέ δεν θα πετάξει σε ευθεία γραμμή». 

Violeta Parra (1917-1967) Αυτό το μότο χρησιμοποίησε σε όλη της ζωή η Βιολέτα Πάρα. Μία γυναίκα που έδειξε τον δρόμο για πολλούς καλλιτέχνες. Ήταν ένας άνθρωπος που ασχολήθηκε με το προοδευτικό κίνημα και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Χιλής. Συνθέτης, τραγουδίστρια, λαογράφος, ζωγράφος, αγωνίστρια. Σε όσους προσπάθησαν να υποβαθμίσουν την αξία της, στοχευμένα χρησιμοποιώντας την πολιτική της δράση εκείνη απαντούσε πολύ έξυπνα «..Τρέχουν στις φλέβες μου κόκκινο αίμα. Αν και σε σας, τότε είμαστε σύντροφοι». Άλλωστε πως είναι δυνατόν να είσαι απλά καλλιτέχνης αδιαφορώντας για τη ζωή γύρω σου. Ο λόγος που οδηγούσε την Βιολέτα Πάρα να είναι αυτό που ήταν, να γράφει αυτά που έγραφε, να ζωγραφίζει αυτά που ζωγράφιζε, να συνθέτει και να κάνει ότι άλλο έκανε ήταν λόγω των ανθρώπων που την περιέβαλλαν όπως έλεγε. Αυτός ήταν ο κόσμος της, αυτό ήταν το κίνητρο της, η ζωή της όλη. Τα τραγούδια της είναι τα τραγούδια αυτών των ανθρώπων, οι πίνακες της ακόμα είναι αυτοί. Αν δεν υπήρχε αυτός ο κόσμος γύρω της, αυτή δεν θα ήταν αυτό που ήταν.

Η Βιολέτα Πάρα έζησε στην Χιλή την περίοδο των μεγάλων πολιτικών ανακατατάξεων που οδήγησαν στη δυσαρέσκεια του λαού λόγω πανύψηλου πληθωρισμού, ανεργίας και φτώχειας. Γεγονότα που είχαν μετατρέψει κυρίως την ύπαιθρο σε παραγκουπόλεις. Σε μία από αυτές μεγάλωσε και η Βιολέτα Πάρα. Όλη αυτή η πολιτική υποστήριξης των συμφερόντων των αφεντικών και των αμερικανικών κεφαλαίων δεν άργησε όπως ήταν φυσικό να οδηγήσει σε δυναμικές κινητοποιήσεις που έπεσαν όμως στο κενό. Όλες αυτές οι πολιτικές ανακατατάξεις δεν ήταν τίποτα άλλο από την αντανάκλαση ενός μαζικού κινήματος στα τέλη του '60 με αποκορύφωμα τον Μάη του ’68. Τα έργα της Βιολέτα Πάρα αντιπροσωπεύουν αυτήν ακριβώς την Χιλή. Την Χιλή των φτωχών χωρικών και των εργατών που τόσο φοβήθηκαν οι επίδοξοι εκμεταλλευτές τους. Καθώς η ζωή της Βιολέτα Πάρα ερχόταν στο τραγικό αυτό τέλος που η ίδια επέλεξε, ερχόμασταν και στην αρχή ενός μεθοδευμένου τέλους μιας επανάστασης που με σαμποτάζ θα οδηγούσε στην δικτατορία του Πινοσέτ, στο τέλος του ονείρου, στο τέλος μιας ουτοπικής ιδέας του Αλιέντε περί ειρηνικής συμβίωσης εργατών και αφεντικών.

Η ταινία παρόλο που διαδραματίζεται σ' αυτό το πολιτικό πλαίσιο δεν μένει εκεί. Δεν είναι μια πολιτική ταινία. Δεν είναι καν μια αντικειμενική ταινία, αν μου επιτρέπεται αυτός ο όρος. Κι αυτό είναι το ωραίο αυτής της ταινίας. Είναι μια ανάμνηση, μια αφήγηση του ονείρου ενός παιδιού που παρέμεινε παιδί μέχρι το τέλος. Ακολουθεί τη αφήγηση της ζωής της Βιολέτα Πάρα όπως η ίδια την εξιστορεί σε μια συνέντευξη που έδωσε το 1962, πέντε χρόνια πριν δώσει τέλος στην ζωή της. Χωρίς να γίνονται παρατεταμένες αναφορές σε πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις, η ταινία προσφέρει στοιχεία και εικόνες για ακονισμένα μυαλά. Η έξυπνη σκηνοθεσία του Αντρές Γούντ που χρησιμοποιεί συνεχείς χρονικές παλινδρομήσεις, μπρος πίσω στην ζωή της ηρωίδας, δίνει την αίσθηση ενός μαγικού ρεαλισμού. Έτσι πολύ ρεαλιστικές καθημερινές στιγμές από την ζωή της συνδέονται με εικόνες και τραγούδια, με «θύμησες» και «συμβολικά όνειρα». “Η Βιολέτα πήγε στους ουρανούς” είναι ένα ταξίδι. Μια χαλασμένη παλιά κιθάρα η μόνη κληρονομιά από τον πατέρα της γίνεται το όχημα που θα την οδηγήσει μέσα από περιπλανώμενους θιάσους σε μια διεθνή καριέρα αλλά και στην καταγραφή και διάσωση της ξεχασμένης ως τότε λαϊκής παράδοσης της Χιλής. Έτσι το όνομα της γίνεται συνώνυμο του κινήματος το «νέου Χιλιανού τραγουδιού», Nueva Canción Chilena.

.Η ταινία δεν μένει σε μια περιγραφή της Βιολέτα Πάρα ως καλλιτεχνική προσωπικότητα. Σκιαγραφεί τις προσωπικές της σχέσεις με τους ανθρώπους και τα γεγονότα που άλλαξαν και διαμόρφωσαν τη ζωή της. Ο αλκοολικός πατέρας της, η φτωχογειτονιά, οι περιορισμοί, οι έρωτες της, η σχέση με τα παιδιά της, ο θάνατος του μικρού της παιδιού, η περιοδεία στην Ευρώπη, η περιπλάνηση και η περιπέτεια, η αναζήτηση του ονείρου, οι απογοητεύσεις, η καταξίωση, η υπαρξιακή αγωνία, η δημιουργία, όλα συνέβαλλαν στο πορτραίτο της Βιολέτα Πάρα. Γι αυτό ήταν ένας άνθρωπος πολύπλευρος. Ένας άνθρωπος με ισχυρή θέληση, δημιουργικός και ταυτόχρονα πρακτικός, αθεράπευτα ρομαντικός και ταυτόχρονα σκληρός, υπέρμετρα παθιασμένος και απόλυτη αλλά και ασυμβίβαστος και ελεύθερος. Ένας άνθρωπος που σε κατακτά, όπως κατέκτησε η ίδια όλο τον κόσμο. Αυτό είναι το κράμα μιας τέτοιας προσωπικότητας που ακόμα και σε στιγμές που το όνειρο της δημιουργίας μπαίνει πάνω από τα παιδιά της, δεν σε αφήνει να μείνεις εκεί. Δεν σε αφήνει να την κρίνεις μονοδιάστατα. Είναι τόσα πολλά. Γεγονός που έκανε ακόμα πιο δύσκολο το έργο της Φρανσίσκα Γκαβιλάν που την υποδύθηκε, η ερμηνεία της οποίας ήταν εξαιρετική, δεδομένου ότι η ίδια τραγούδησε και όλα τα τραγούδια της ταινίας. Αυτό είναι άλλο ένα συν της ταινίας. Τα τραγούδια της Βιολέτα Πάρα. Τραγούδια όπως το  «Gracias a la vida» που έχει γίνει ευρέως γνωστό μέσα από εκατοντάδες διασκευές (Joan Baez, Mercedes Sosa κ.α)

Joan Baez - Gracias a la vida (Video)
http://youtu.be/DFZxBvUMlG0

Το τέλος που ίδια επέλεξε δεν ήταν υποταγή. Ήταν αντίσταση. Ήταν το τέλος μιας σχέσης. Η τελευταία συνομιλία με έναν εραστή θα μπορούσε κανείς να πει. Η Βιολέτα Πάρα αγωνίστηκε ενάντια στην φθορά και τις απώλειες που φέρνει ο θάνατος. Εμπνεύστηκε από αυτόν. Τον έζησε και τον κατέγραψε. Γι' αυτό τον επέλεξε από μια ζωή που δεν θα ήταν ικανή να προσφέρει τίποτα άλλο πια. Από μια ζωή που θα την ανάγκαζε να είναι κάτι άλλο. Άλλωστε πλέον η Βιολέτα Πάρα δεν είναι ένας άνθρωπος, γίνεται ένα σύμβολο. Γίνεται η τέχνη που πρέπει να παραμείνει ασυμβίβαστη και ελεύθερη για να είναι αυθεντική και δημιουργική. Αλλά σε δικτατορίες στρατιωτικές ή ακόμα και άλλων μορφών, η τέχνη δεν επιβιώνει. Οδηγείται στην αυτοκτονία.

Το «Η Βιολέτα Πήγε Στον Ουρανό» κέρδισε τα ακόλουθα βραβεία :

Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής – Sundance IFF 2012
Βραβείο Mayahuel, Βραβείο FIPRESCI – Guadalajara Mexican FF 2012 και ήταν η επίσημη υποψηφιότητα της Χιλής για το καλύτερο ξένο φίλμ στα Όσκαρ του 2012.

Studio albums

• Chants et danses du chili. Vol. 1 (1956)
• Chants et danses du chili. Vol. 2 (1956)
• Violeta Parra, Canto y guitarra. El Folklore de Chile, Vol. I (1956)
• Violeta Parra, acompañada de guitarra. El Folklore de Chile, Vol. II (1958)
• La cueca presentada por Violeta Parra: El Folklore de Chile, Vol. III. (1958)
• La tonada presentada por Violeta Parra: El Folklore de Chile, Vol. IV. (1958)
• Toda Violeta Parra: El Folklore de Chile, Vol. VIII (1960)
• Violeta Parra, guitare et chant: Chants et danses du Chili. (1963)
• Recordandeo a Chile (Una Chilena en París). (1965)
• Carpa de la Reina (1966)
• Las últimas composiciones de Violeta Parra (1967)

Posthumous discography

• Violeta Parra y sus canciones reencontradas en París (1971)
• Canciones de Violeta Parra (1971)
• Le Chili de Violeta Parra (1974)
• Un río de sangre (1975)
• Presente / Ausente (1975)
• Décimas (1976)
• Chants & rythmes du Chili (1991)
• El hombre con su razón (1992)
• Décimas y Centésimas (1993)
• El folklore y la pasión (1994)
• Haciendo Historia: La jardinera y su canto (1997)
• Violeta Parra: Antología (1998)
• Canciones reencontradas en París (1999)
• Composiciones para guitarra (1999)
• Violeta Parra - En Ginebra, En Vivo, 1965 (1999)
• Violeta Parra: Cantos Campesinos (1999)