jazz blues rock

Ο Art Tatum ορίζει τα όρια του δυνατού στο jazz πιάνο. Ο μεγάλος Gunther Schuller ονομάζει το παίξιμο του Tatum «ένα θαύμα της τελειότητας, με τον μοναδικό τόνο του και την αίσθηση της αφής μεσα από φανταχτερά περάσματα... είναι ένα θαύμα της απόδοσης». Από την άλλη ο κριτικός της jazz Whitney Balliett γράφει τα εξής : «Κανένας πιανίστας δεν παίζει καλύτερα στο πιάνο, δεν έχει σημασία πόσο γρήγορος είναι ο ρυθμός όσο ο ελαφρύς και πλήρης συντονισμός, είναι όπως τα γράμματα σε μια λεπτή τυπωμένη σελίδα. Οι εκτελέσεις του έχουν σχέση με το τόξο που αφήνουν κατά το νυχτερινό ουρανό του Ιούλη σπινθηροβόλα αστέρια. Και όσοι τον έχουν ακούσει να παίζει εμπνέονται από αυτόν. Μία μουσικός είπε, «σε πιάνει έναι δέος όταν τον ακούς είναι σα να έχεις δει το Grand Canyon ή τον κομήτη του Halley».

Τώρα, το «Too Marvelous For Words» του James Lester παρέχει την πρώτη πλήρη βιογραφία του μεγαλύτερου ερμηνευτή και δεξιοτέχνη στην ιστορία της τζαζ μουσικής. Πριν από αυτό το βιβλίο, λίγα ήταν γνωστά για τον ίδιο τον Art Tatum, ακόμη και μεταξύ αυτών που είναι λάτρεις της τζαζ. Ποια ήταν η καταγωγή του, οι δάσκαλοί του και ποιες οι επιρροές του, πώς μπήκε στο πεδίο της τζαζ, τι ρόλο διαδραμάτισε στην ανάπτυξη των άλλων μουσικών της τζαζ, και τι του άρεσε να κάνει όταν δεν έπαιζε; Για να απαντηθούν όλα αυτά τα ερωτήματα ο Lester έχει πραγματοποιήσει σχεδόν εκατό συνεντεύξεις για να ολοκληρώσει αυτό το βιβλίο, με μέλη της οικογένειας του, παιδικούς φίλους, δασκάλους, και οι γνωστοί μουσικοί της τζαζ που έπαιξαν μαζί του και τον γνώρισαν από κοντά. Ο Lester δημιουργεί το προφίλ του μοναδικού αυτού μουσικού και του γεμάτου ζωντάνια κόσμου της τζαζ της δεκαετίας του 1930 και του 1940, συμπεριλαμβάνοντας όλη την πολυπλοκότητα και τη ζωτικότητα αυτού του αξιόλογου καλλιτέχνη.

Ο Tatum, ήταν σχεδόν τυφλός, υποφέροντας από 70% έως και 90% διαταραχές στην όραση του, όπως όμως προκύπτει ήταν χαρούμενος, αγαπούσε τη διασκέδαση και ιδιαίτερα ενεργητικός όταν επρόκειτο να βγει έξω, χωρίς να συγκρίνεται με κανένα από τα «δαιμόνια» και αυτοκαταστροφικά φαινόμενα που στοίχειωναν άλλους μεγάλους μουσικούς της τζαζ μουσικής όπως ο Charlie Parker ή η Billie Holiday. Συχνά αστειευόταν με την τύφλωση του παρόλο που δεν του άρεσε γιατί αναφερόταν σε αυτό ως μειονέκτημα και έτσι προτίμησε να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο της εισόδου του στο πιάνο όταν είχε να παίξει σε ένα κλαμπ. Ήταν απλώς ανεξάντλητος και είχε την συνήθεια να μείνει ξύπνιος όλη τη νύχτα μετά από μια συναυλία και συνήθως αναζητούσε ένα άλλο κλαμπ για να ακούσει η ακόμα και να παίξει μέχρι το ξημέρωμα. Ο Lester αποκαλύπτει επίσης ότι ο Tatum ήταν γενναιόδωρος με τους νεότερους μουσικούς, αλλά με την εξαιρετική τεχνική λαμπρότητα του τους «κατέστρεφε» συχνά.

Ο Oscar Peterson θυμάται λέγοντας πως μετά την πρώτη φορά που άκουσε τον Tatum, «Παράτησα το πιάνο για δύο ολόκληρους μήνες, και ξέσπασα σε κλάματα  σχεδόν για όλο το βράδυ αυτό». Ανάλογη εμπειρία είχε και ο Les Paul λέγοντας ότι «Αφού άκουσε τον Tatum για πρώτη φορά εγκατέλειψε εντελώς το πιάνο και άρχισε να παίζει κιθάρα». Ίσος το σημαντικότερο κομμάτι στο βιβλίο είναι οι εμπεριστατωμένη μελέτη για τις επιρροές του Art Ttum που ήταν ο Fats Waller, ο Franz Liszt, ο Sergei Rachmaninoff, ο Claude Debussy και ο Earl Hines. Όλα αυτά ήταν που έκαναν τον Art Tatum να εξελιχθεί σε ένα μουσικό παγκόσμιας κλάσης των οποίων η σημασία στην τζαζ είναι συγκρίσιμη με αυτή του Louis Armstrong και του Charlie Parker λαμβάνοντας τον θαυμασμό του Vladimir Horowitz και του Ignacy Jan Paderewski. Τέλος το βιβλίο «Too Marvelous For Words : The Life and Genius of Art Tatum» είναι το πρώτο πλήρες πορτρέτο αυτής της εξαιρετικής μουσικής ιδιοφυΐας.